Giáo trình kỹ thuật an toàn điện
1./ Điện trở con người (Rng):
a./ Điện trở con người có thể
thay đổi từ 1.000 đến 100.000 Ohm (đo khi U = 15V đến 20V).
Độ ẩm của da ảnh hường đến Rng
hoặc độ dày của lớp da.
Da có thể chia thành 4 lớp
tính từ ngoài vào: Lớp sừng, lớp da, da non, lớp mỡ.
b./ Khi diện tích da tiếp xúc
vào vật dẫn điện càng lớn thì Rng càng nhỏ. Cụ thể như sau:
Diện tích da tiếp xúc = 8cm2 thì Rng = 7.000 Ohm
Diện tích da tiếp xúc = 24cm2 thì Rng = 3.300 Ohm
Diện tích da tiếp xúc = 400cm2
thì Rng = 1.000 Ohm
c./ Thời gian tác dụng dòng điện
qua người càng lâu thì Rng càng giảm do da sẽ bị đốt nóng, cháy.
d./ Dòng điện ảnh hưởng đến
Rng: Khi có dòng điện qua người thì da bị đốt nòng, mồ hôi thoát ra làm Rng giảm
xuống.
e./ Điện áp rất ảnh hưởng đến
Rng: Bởi vì ngoài hiện tượng điện phân còn có hiện tượng cho thủng. Với da mỏng
hiện tượng chọc thủng đã có thể xuất hiện ở điện áp 10 đến 30V. Khi điện áp lớn
hơn 250V hiện tương chọc thủng xuất hiện rõ ràng tương đương với người bị tróc
hết lớp da ngoài.
f./ Các yếu tố sinh lý và môi
trường xung quanh:
Điện trở của nam nữ, già trẻ,
người mập ốm đều khác nhau và khả năng chịu đưng mỗi người khác nhau.
2./ Loại và trị số dòng điện:
Thực nghiệm người ta đã đo được
tác hại của dòng điện như sau:
Dòng điện (mA)
|
Tác dụng của
dòng điện xoay chiều 50 đến 60Hz
|
Tác dụng của
dòng điện một chiều
|
0,6 đến 1,5
|
Bắt đầu tê ngón tay
|
Không có cảm giác
|
2 đến 3
|
Ngón tay tê mạnh
|
Không có cảm giác
|
5 đến 7
|
Bắp thịt co lại và rung
|
Đau như kim châm, thấy nóng
|
8 đến 10
|
Tay đã khó rời vật mang điện, ngón tay, khớp tay lòng bàn tay thấy
đau
|
Nóng tăng lên
|
20 đến 25
|
Tay không rời được vật mang điện, đau, khó thở
|
Nóng tăng lên, thịt co quắp lại nhưng chưa mạnh
|
20 đến 80
|
Thở bị tê liệt, tim bắt đầu đập mạnh
|
Nóng mạnh, bắp thịt co rút, khó thở
|
90 đến 100
|
Thở bị tê liệt, nếu kéo dài 3 giây tim có thể ngừng đập
|
Thở bị tê liệt
|
Qua bảng trên cho thấy dòng điện
qua người càng lớn thì càng nguy hiểm.
Dòng điện bắt đầu gây nguy hiểm
cho con người là 20 đến 25mA đối với xoay chiều và 50 đến 80mA đối với một chiều.
Làm chết người là 100mA
Từ đó, hiện nay với dòng điện xoay chiều 50 đến 60Hz, trị số
dòng điện an toàn bằng 10mA.
3./ Thời gian dòng điện qua người:
Thời gian tác dụng càng lâu
thì Rng càng giảm bởi vì lớp da bị nóng lên và lớp sừng của da bị chọc thủng
càng nhiều. Khi đó dòng điện qua người càng TĂNG lên.
Ngoài ra lưu ý rằng, trong một chu kỳ co dãn của tim kéo dài khoảng
1 giây, trong một chu kỳ có 0,1 giây Tim nghỉ làm việc (giữa trạng thấy Tim co
và dãn) và thời điểm này Tim rất nhạy cảm với dòng điện.
4./ Đường đi của dòng điện:
Đường đi của dòng điện qua người
quyết định nhiều đến tính mạng con người, cụ thể như sau:
TT
|
Đường đi của
dòng điện
|
Phân lượng
dòng điện tổng qua tim (%)
|
1
|
Từ chân qua chân
|
0,4
|
2
|
Tay trái qua chân
|
3,7
|
3
|
Tay qua tay
|
3,3
|
4
|
Tay phải qua chân
|
6,7
|
5
|
Đầu qua chân
|
6,8
|
Như vậy số 4 và 5 có phân luông dòng qua tim lớn nhất, bởi vì
dòng điện qua tim theo trục dọc.
2./ Điện giật và biện pháp phòng tránh.
- Các chứng bệnh
tim (thường xảy ra);
- Các chứng bệnh biến đổi hệ
thần kinh như thường gây choáng.
- Cháy da tứ chi.
- Các bệnh biến đổi với thận.
- Rối loạn nội tiết (ít gặp)
- Bệnh về mắt.
- Bệnh về thính giác.
- Các hậu quả khác như chấn
thương xương sống, gãy xương.
*/ Phòng tránh - Cảnh báo chung về an
toàn điện:
1./ Khi làm việc với thiết bị
điện phải kiểm tra điện áp tất cả những vật kim loại, đường dây. Đường dây làm
việc phải được cắt điện, thử điện tiếp đất. Thử điện bằng bút thử điện và khi
tiếp xúc làm việc nên dùng lưng bàn tay gỏ nhẹ vào đường dây xem còn điện
không.
2./ Không được sò vào vỏ thiết
bị như vỏ tăng pho đèn, vỏ động cơ điện khi đóng điện nghiệm thu.
3./ Làm việc phải có 2 người,
người giám sát luôn nhắc nhở an toàn điện.
4./ Tiếp cận điện cần phải
mang găng tay cách điện, tránh sự chạm chạm.
5./ Khi tiếp xúc với thiết bị
hoặc vật dụng mang điện như động cơ, tủ lạnh, máy nướng phải kiểm tra rò điện
trước khi chạm vào.
6./ Khi sửa đèn loại đuôi vặn
gồm một cực giữa chuôi và một cực nối võ chuôi đèn, phải thận trọng kiểm tra đấu
đúng cực đèn hay không.
- Tiết diện dây tương ứng tải.
- Phát triển tải phải kiểm tra dây dẫn và thiết bị phùi hợp.
- Bọc hóa mối nối.
- Tiếp đất an toàn trong nhà.
- Thiết bị cơ động như bàn ủi, quạt bàn... kiểm tra khi sử dụng.
